voor je mobieltje

Klik op de foto en deze wordt groter, dubbel klik wordt kleiner.

Een klein stukje geschiedenis van de Vleugel en de Piano.

De vleugel werd uitgevonden in Italië.

Het is niet verwonderlijk dat de vleugel werd uitgevonden in Italië.
Ook de eerste klavecimbels, voorgangers van de vleugel, werden in dat land gebouwd.



Bartolomeo Cristofori di Francesco werd geboren op 4 mei (1655-1731) in Padua, Italië.

Hij werd in 1688 een klavecimbel maker en ontwerper, en zijn reputatie bracht hem onder de aandacht van prins Ferdinando de Medici van Florence, zoon van de groothertog van Toscane. De prins bezat veertig klavecimbels en spinetten en huurde Cristofori in, zowel als curator voor de collectie en om nieuwe te bouwen. Heden daagse vleugels zijn directe afstammelingen van klavecimbels gebouwd in de zestiende en zeventiende eeuw. Cristofori deed zijn uitvinding tussen 1698 en 1708. Hij was op zoek naar een klavecimbel waarmee zowel hard als zacht gespeeld kon worden, zodat er meer gevoel in het spel kon worden gelegd. Hij noemde zijn uitvinding gravicembalo col piano e forte, wat zoveel betekent als ‘klavecimbel met hard en zacht’. Rond 1700 experimenteerde Bartolomeo Cristofori met het creëren van een klavecimbel die de muziek expressiever zou kunnen spelen, en bedacht een mechanisme die de snaren geslagen met hamers, verschilt van klavecimbels die de snaren met stekels plukt.
Deze techniek zorgde voor een geheel andere klank, en het instrument werd de pianoforte, fortepiano of hammerklavier genoemd.



De andere belangrijke eigenschap van zijn vroege vleugel was een hamer mechanisme, dat de hamer om los te maken van de toets eenmaal nadat de noot was gespeeld, en kon daardoor weer spelen op een andere snelheid.

Cristofori's vroege vleugel behield veel van het snaren ontwerp van klavecimbels, en klonk vergelijkbaar, tegenwoordig kan de speler van nu kennismaken met de muziek door de aanslaggevoeligheid. Christofori's ontwerpen werden niet benut tot later in de jaren 1700, toen zijn ontwerpen werden gepubliceerd. 1709 is een belangrijk jaar in de geschiedenis van vleugel, want het wordt verondersteld het jaar dat de "pianoforte" waarschijnlijk werd uitgevonden. Toen Cristofori overleed had hij vier instrumenten gebouwd. In 1711 werd de stemvork uitgevonden door John Shaw. Fabrikanten zoals de Duitse orgelbouwer Gottfried Silbermann en zijn studenten Friederici en Johannes Zumpe begonnen de vleugel te ontwikkelen als een onderscheidend instrument van de klavecimbel. In 1732 begon Ludovico Giustini specifiek voor de vleugel muziek te schrijven en de echte carrière van de vleugel als een concert en ensemble instrument begon.



Hoewel in eerste instantie niet onder de indruk, keurde J.S. Bach het nieuwe instrument in 1747 goed.

De ontwikkeling van de vleugel na 1750 volgden twee fundamentele paden.
Het Engelse mechaniek werd ontworpen door Stoss, zwaarder en ingewikkelder, de hamer ligt van de speler af met een opstoter maar geen vanger.



In Duitsland, een lichtere en meer eenvoudig geconstrueerde mechaniek werd bekend als het Weense mechaniek, ontwikkeld door Prell.
De hamer ligt naar de speler toe, geen opstoter maar wel een vanger. Johann Andreas Stein voerde later diverse verbeteringen door aan het Prell mechaniek.

Muziek werd op deze instrumenten bespeeld en gecomponeerd door Mozart, Beethoven en Haydn. Als de vleugel ontwikkelde, werd het meer en meer een solo-instrument, en moest meer volume krijgen.
Volume verhogen, snaren noodzakelijk dikker en de steunconstructie sterker, zodat grotere spanning kon worden bereikt. Het frame van de vleugel, meestal gemaakt van hout, werd dikker en zwaarder, en werd versterkt door een metalen dwars steun. Vleugels werden in massa geproduceerd in de jaren 1800, met de oprichting van fabrikanten zoals John Broadwood & Sons, Jonas Chickering, Julius Blüthner, Ignaz Bösendorfer, Friedrich Bechstein, Henry Steinway en Sebastien Erard, zorgden de bedrijven voor een volledige ontwikkeling van vleugels.

In 1820 werkte Thomas Allen met behulp van metalen buizen om de snaarspanning vast te houden, en de succesvolle Engels fabrikant John Broadwood begon met ijzeren trekpen platen, die veel meer spanning kon verdragen dan hout.



Informatie over de tafelpiano.

In 1825 patenteerde Alpheus Babcock het gietijzeren frame en verder in 1843, begon de Amerikaanse Jonas Chickering met het maken van een frame met de volledige omtrek, een kenmerk van de hedendaagse instrumenten. Een andere opmerkelijke ontwikkeling is de diagonale besnaring, ontwikkeld door Henri Pape in 1828 en gepatenteerd door Steinway in 1859 waarin de langere bassnaren kruislings over de staalsnaren werden geplaatst, waardoor de staal- en bassnaren langer werden en het klankbord een betere en grotere klank weergave kreeg.

De ontwikkeling van de Piano.

De eerste pogingen om een verticale piano maken waren tussen 1735 en 1745.



De Italiaan Domenico Del Mela ontwierp de eerste piano in 1739, met behulp van een eenvoudige ontwerp, te Gagliano in Italië.
Hetgeen de Duitse Christian Ernst Friederici in 1740 ontwierp te Gera in Duitsland, stond bekend als 'piramide' piano´s, zo genoemd vanwege hun onderscheidende vorm. Friederici nam de bestaande vleugel en kopieerde zijn ontwerp in een verticale vorm, waarbij hij de snaren en klankbord loodrecht op de toetsen monteerde, zodat zij recht omhoog stonden. Hetgeen Frederici gebruikte was een vereenvoudigde versie van de ontwerpen van Bartolomeo Christofori, maar het mechaniek van Frederici miste de herhaling functies ingebouwd in Christofori's ontwerp.



Het gehele instrument stond op een tafel, en de voorkant had deuren die geopend konden worden, zodat de snaren en klankbord zichtbaar werden.
Deze ontwerpen waren de enige ware samensmelting van grootse piano ontwerpen, met behulp van de rechtopstaande snaren en klankbord met de grootste mechaniek actie. Deze ontwerpen waren zwak en inferieur aan latere ontwerpen en er werd gestopt met de productie van piramide piano´s en rechtop staande vleugels. In 1745 begon Francisco Perez Mirabal met het bouwen van piano´s in Spanje. In 1783 werd het pedaal uitgevonden door Broadwood. Piano´s werden in 1780 ontwikkeld met een verticaal ontworpen mechaniek en de aanpassing van de snaren en klankbord. De hamerkop was loodrecht op de snaren gemonteerd en geactiveerd en door de toets, zodat de hamerkop in de richting van de snaren sloeg en terug keerde naar voren. Het werd ontworpen in 1787 door John Landreth, en gebouwd door de Engelsman William Southwell in 1798.Een andere belangrijke ontwikkeling was diagonaal besnaren, waardoor langere snaren in de rechtopstaande piano werden gemonteerd en daardoor werd de toon verbeterd.



In 1831 ontwierp Hermann Lichtenthal een systeem waarbij de piano hamer werd 'gecontroleerd' door een lengte van vilt, zodat de hamer niet terug zou stuiteren naar de snaren door een enkele aanslag van de toets. De Engelsman Robert Wornum verfijnde het systeem door de vilt vanger, de basis voor de huidige verticale piano mechaniek.

Er werden twee verschillende werkwijzen voor het dempen van de snaren ontwikkeld.


De bovendemper

Het bovendemper systeem, waarbij een lange ijzeren draad aan de voorzijde van de onderhamer naar de tussenhefboom ging boven de hamers.
Wanneer de toets is ingedrukt, wordt de draad naar boven opgeheven, een hevel met dempervilt kantelt en het vilt komt los van de snaar boven de hamers, en het dempervilt wordt weer terug geplaatst op de snaar door de hevel met een contra gewicht van lood als de toets werd los gelaten.
Dit systeem bleef tot in de late jaren 1800 en was populair in Engeland en Duitsland.


De onderdemper

De onderdemper is een scharnierende hefboom bevestigd aan de achterkant van de onderhamer, dicht bij de snaren, het dempervilt wordt geheveld van de snaren, en weer op de snaren geplaatst de een demperveer. Dit ontwerp is veel efficiënter in het dempen van de snaar en wordt nog steeds gebruikt in de huidige piano. Dit voltooide ontwerp van de verticale maatregelen en acties van vandaag zijn niet radicaal veranderd van die van het begin 1800.
In 1840 leken de piano´s op die we vandaag hebben, zij het kleiner en met een meer delicate constructie.


Ø onderdemper mechaniek.

De snaren gaan nu helemaal naar de onderkant van de piano, en die rust op de grond, en niet op een tafel zoals de piramide piano´s.
De piano´s hebben nu een volledig gietijzeren frame en de stempennen zijn nu geplaatst aan de bovenzijde van de piano, en de snaren diagonaal naar beneden en aan de onderzijde bevestigd. De toetsen in het midden van de snaren, en met het indrukken van de toets gaat de hamer via de onderhamer en opstoter naar de snaren en weer terug.
Met deze techniek valt de hamer na het aanslaan van de toets niet meteen terug, maar wordt opgevangen door een vanger.
Door dit systeem, het repetitiemechaniek, kunnen dezelfde toetsen snel na elkaar worden gebruikt.

Pianobedrijf J. van Medevoort.

Website ©.
Copyright 1997 - 2024. Alle rechten voorbehouden.